โลดทะนงแดง

ชื่อสมุนไพร : โลดทะนงแดง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Trigonostemon reidioides (Kurz) Craib
ชื่อวงศ์ : Euphorbiaceae
สกุล : Trigonostemon
อณาจักร : Plantae
หมวด : Magnoliophyta
อันดับ : Malpighiales
ชนิด : T. reidioides
ชื่ออื่น ๆ ของต้นแมงลัก : ข้าวเย็นเนิน,หัวยาเข้าเย็นเนิน (ราชบุรี ประจวบคีรีขันธ์) ดู่เบี้ย,ดู่เตี้ย (เพชรบุรี) ทะนง,รักทะนง (นครราชสีมา) ทะนงแดง (ประจวบคีรีขันธ์) นางแซง (อุบลราชธานี) โลดทะนงแดง (บุรีรัมย์) หนาดคำ (เหนือ)

สมุนไพร โลดทะนงแดง เป็นไม้พุ่มที่มีขนาดเล็ก สูงประมาณ 1 เมตร มีรากเก็บสะสมอาหารพองโต ผิวสีแดงอมม่วง เนื้อในเป็นสีขาว ลำต้นเล็กเรียว ขึ้นเป็นกอ
ทุกส่วนของลำต้นจะมีขนสั้นนุ่มและหนาแน่น

ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับ เนื้อใบค่อนข้างหนาแผ่นใบรูปขอบขนาน หรือรูปขอบขนานแกมใบหอก กว้างประมาณ 2-4 เซนติเมตร และมีความยาวใบ 6-10 เซนติเมตร โคนใบมีลักษณะมน มีต่อมเล็กๆ 2 ต่อม ขอบใบเรียบส่วนปลายของใบแหลม เห็นเส้นใบย่อยเห็นชัด
และมีขนหนานุ่มแน่นบนผิวใบทั้งสองด้าน ก้านใบยาว 1-1.5 เซนติเมตร

ดอกมีสีขาว ชมพู และม่วงเข้มหรือเกือบดำ ออกเป็นช่อตามซอกใบ และตามกิ่งก้าน ยาว 7-10 เซนติเมตร ดอกแยกเพศอยู่บนต้นเดียวกัน ดอกเพศผู้มีจำนวนที่มากกว่าจะอยู่บริเวณโคนช่อ มีลักษณะตูมกลม มีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ ก้านดอกมีขน มีกลีบดอก 5 กลีบ ไม่มีขน
มีเกสรเพศผู้ 6 อัน ก้านเกสรเชื่อมติดกันเป็นแท่งเดียว ดอกเพศเมียตูมรูปไข่ มีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ มีขน จานฐานดอกล้อมรอบฐานของรังไข่ มีรังไข่เหนือวงกลีบ กลีบดอกสีขาว

ผลแห้งแตกได้ รูปค่อนข้างกลม มีขนสั้นนุ่มปกคลุมหนาแน่น แบ่งเป็น 3 พูชัดเจน ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 12 มิลลิเมตร มีก้านสีแดง และยาว 3-5 เซนติเมตร เมล็ดรูปค่อนข้างกลมหรือรูปไข่แกมสามเหลี่ยม ผิวเรียบพบตามป่าเต็งรัง และป่าเบญจพรรณ
ป่าดิบแล้ง ออกดอกเป็นประจำตลอดปี

สรรพคุณของสมุนไพร โลดทะนงแดง

สมุนไพรที่หมอพื้นบ้านที่ผู้ที่มีความเชี่ยวชาญด้านการรักษาพิษงูหรือพิษจากสัตว์มีพิษกัดต่อย ต้องรู้จักประโยชน์และการใช้ประโยชน์จากสมุนไพร โลดทะนงแดง ตัวนี้เป็นอย่างดี เนื่องจากสมุนไพรตัวนี้นั้นมีความโดดเด่นในด้านการถอนพิษสัตว์ร้ายได้ดีมาก
ในผู้ป่วยบางรายมีพิษตกค้างและสะสมในร่างกายเป็นเวลานานหลายๆ ปี แต่พอได้รับการรักษาจากหมอพื้นบ้านผู้เชี่ยวชาญการใช้ โลดทะนงแดง ถอนพิษ อาการที่เกิดจากพิษเหล่านั้นก็หายเป็นปกติลุล่วงได้ด้วยดี

สมุนไพร,สมุนไพร โลดทะนงแดง ,Trigonostemon reidioides,สมุนไพรแก้พิษงู,สมุนไพรแก้พิษแมลง,สมุนไพรแก้พิษแมงมุม,สมุนไพรถอนพิษงูเห่า,สมุนไพรรักษาพิษสัตว์มีพิษกัดต่อย,สมุนไพรถอนพิษ,สมุนไพรรักษาสิว,สมุนไพรรักษาฝ้า,สมุนไพรถอนพิษเบื่อเมา,สมุนไพรจังหวัดสุรินทร์,สมุนไพรเลิกเหล้า,สมุนไพรรักษาวัณโรค,สมุนไพรรักษาโรคหืด,สมุนไพรทำยาระบาย

ส่วนของราก เมื่อนำมาผสมกับน้ำมะนาว แล้วฝนกับน้ำดื่ม ใช้แก้ผิดสำแดง แก้พิษแมงมุม เป็นยาทำให้อาเจียนและถอนพิษเบื่อเมา เหง้า หรือจะนำไปฝนทา แก้สิว แก้ฝ้า และแผลฟกช้ำ เคล็ดบวม
รากเมื่อนำมาผสมกับพญาไฟ และสมุนไพรปลาไหลเผือก ฝนน้ำดื่มสามารถแก้อาการเมาเหล้าได้ ถือเป็นยาสมุนไพรพื้นบ้านจังหวัดอุบลราชธานีที่ขึ้นชื่ออีกชนิดหนึ่ง

สูตรยาพื้นบ้าน เขาว่าให้ใช้รากผสมกับเมล็ดหมากแล้วฝนกับน้ำใช้กิน หรือจะใช้รากมาผสมกับน้ำมะนาวแล้วใช้ทาแผลแก้พิษงูที่พิษที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท แต่ต้องมีการศีกษาเพิ่มเติมอีก
การต้มเพื่อทำน้ำดื่ม หรือฝนรับประทาน ทำให้อาเจียนอย่างหนัก ใช้ถอนพิษคนกินยาเบื่อยาเมา หรือฝนน้ำกินช่วยให้เลิกดื่มเหล้า

สูตรยาตำรายาไทย ให้ใช้ ราก ซึ่งมีรสร้อน ฝนทำน้ำกินเพื่อทำให้อาเจียน หรือจะใช้ถอนพิษยาเบื่อ เมา หรือจะเป็นพิษจากเห็ดและหอย แก้พิษงู แก้เสมหะเป็นพิษ (เสมหะหรืออุจาระเป็นมูกเลือด)
แก้โรคหืด แก้โรควัณโรค หรือจะใช้เป็นยาระบาย ฝนเกลื่อนฝี หรือดูดหนองที่เกิดจาฝีแตก แก้ฟกช้ำ เคล็ดบวม แก้ปวดฝี ในสตรีใช้เป็นยาคุมกำเนิด แก้เคล็ดขัดยอกก็ยังได้ด้วย

ประโยชน์สรรพคุณของสมุนไพร โลดทะนงแดง กับพิษงูเห่า

รมช.สาธารณสุขลงพื้นที่ โรงพยาบาลกาบเชิง จ.สุรินทร์ ได้พบตำรับยาสมุนไพร “ โลดทะนงแดง ” ที่มีฤทธิ์แก้พิษงูเห่าได้ผล ทางโรงพยาบาลศึกษาวิจัยเพิ่มเติม เพื่อหาสรรพคุณและประสานกระทรวงเกษตรฯ ศึกษาวิจัยวิธีเพาะปลูก
เพื่อมีวัตถุดิบเพียงพอในการผลิตเป็นยาตำรับ นำเข้าสู่บัญชียาหลักแห่งชาติใช้รักษาผู้ป่วยทั่วไป นพ.สุรวิทย์ คนสมบูรณ์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ให้สัมภาษณ์หลังได้มีการตรวจเยี่ยม โรงพยาบาลกาบเชิง จ.สุรินทร์ อยู่ติดชายแดนไทย-กัมพูชา
และมีชาวกัมพูชามาใช้บริการวันละ 20-30 คน โรงพยาบาลเกิบเชิงจะเน้นการรักษาแบบแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกแก่ประชาชน ควบคู่การแพทย์แผนปัจจุบัน และเป็นที่ผลิตยาสมุนไพรที่ใหญ่ที่สุดของ จ.สุรินทร์ เพื่อนำมาใช้ในโรงพยาบาลและยาสมุนไพรส่งสนับสนุน
ให้โรงพยาบาลอื่น ๆ ในจังหวัด สามารถผลิตสมุนไพรได้ทั้งสิ้น 46 ตำรับ เช่นรักษาอาการไข้ ปวดเมื่อย รักษาโรคกระเพาะอาหาร โรคริดสีดวงทวาร ซึ่งในปัจจุบันนี้โรงงานสมุนไพรนี้มีมูลค่าการผลิตประมาณ 2 ล้านบาทต่อปี
โรงพยาบาลกาบเชิง ทำการศึกษาวิจัยการใช้ยาสมุนไพรตำรับต่าง ๆ พบว่าได้ผลจริงหลายตำรับ เช่น ยาปราบชมพูทวีป ยาเลือดงาม ยาสตรีหลังคลอด และยาบำรุงน้ำนมและที่ค้นพบใหม่คือตำรับยาโลดทะนงแดงแก้พิษงูเห่า ซึ่งเป็นงูพิษที่พบมากที่สุดในพื้นที่
และใช้รักษาพิษแมลงสัตว์กัดต่อย และผลการวิจัยจึงพบว่าได้ผลดีน่าพอใจ ได้รับการยอมรับจากกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก แต่การใช้สมุนไพรนี้ยังไม่เป็นที่แพร่หลายเนื่องจากสมุนไพรโลดทะนงแดงเป็นพืชสมุนไพรที่ขึ้นเองตามธรรมชาติ
จึงมีวัตถุดิบน้อย

สมุนไพรโลดทะนงแดง หรือที่ชาวบ้านรู้จักกันดีในชื่อ หนาดคำ นางแซง ตู่เตี้ย ตู่เย็น ข้าวเย็นเหนือ ทาง โรงพยาบาลได้นำตำรับยาโลดทะนงแดงมารักษาผู้ป่วยถูกงูพิษกัดตั้งแต่ปี 2526 ซึ่งดั้งเดิมเป็นสูตรของหมอชาวพื้นบ้าน
ส่วนที่นำมาเป็นยานั้นคือ ส่วนของราก ซึ่งมีผลในการยับยั้งการทำงานของพิษงูเห่า โดยวิธีการนำรากมาฝนหรือใช้ร่วมกับผงบดของผลหมากสุกที่แห้ง แล้วนำมาผสมน้ำมะนาวและใช้พอกที่แผลที่ถูกงูเห่ากัด และผสมน้ำดื่มเพื่อช่วยขับพิษงูออกได้ด้วย ขณะนี้
ทางโรงพยาบาลได้พัฒนาวิธีการใช้ในการรักษาให้สะดวกและยังทำให้รวดเร็วขึ้น โดยการบดรากโลดทะนงแดงให้แห้งเป็นผง สามารถนำมาผสมกับผงหมากสุกแห้ง และน้ำมะนาวใช้ได้ทันทีเมื่อมีผู้ป่วยเข้ามารับการรักษา

ทีมงานนักวิจัยมหาวิทยาลัยมหาสารคามได้ศึกษาวิจัยใช้ตำรับยาโลดทะนงแดง เข้าไปทำการรักษากับตำรวจตะเวนชายแดน ใน จ.สุรินทร์ 36 นาย ที่ถูกงูเห่ากัด พบว่าได้ผลดีและไม่มีการเสียชีวิตของทหารแม้แต่คนเดียว
แถมยังไม่พบผลข้างเคียงอีกด้วย และในการรักษาพิษงูเห่าด้วยสมุนไพรโลดทะนงแดงนั้นไม่มีการใช้เซรุ่มสำหรับแก้พิษงูแต่อย่างใด ตำรับยาโลดทะนงแดงนั้นได้ใช้รักษาประชาชนที่ถูกงูเห่ากัดกว่า 80 คน ซึ่งทุกรายปลอดภัยโดยไม่มีผู้ป่วยคนใดเสียชีวิต
ในปัจจุบันนี้ตำรับยาโลดทะนงแดงได้ถูกนำไปใช้เป็นยาช่วยชีวิตในขั้นตนที่ห้องฉุกเฉิน ผู้ป่วยที่รักษาจะนอนโรงพยาบาล 1-2 วัน และในตอนนี้ โรงพยาบาลท่าฉาง จ.สุราษฎร์ธานี ได้นำสมุนไพรโลดทะนงแดงไปใช้รักษาผู้ป่วยที่ถูกงูกัดในภาคใต้
ถือเป็น โรงพยาบาลต้นแบบการให้บริการแพทย์แผนไทยแบบครบวงจร